Tarczyca odgrywa ogromnie ważną rolę w organizmie, nie bez powodu często nazywana jest „królową metabolizmu”. Prawie każda komórka w naszym ciele wyposażona jest w receptory dla hormonów tarczycy, więc jest to organ bardzo wrażliwy na wszelkie zmiany zachodzące w organizmie. Obecnie uważa się, że niedoczynność tarczycy to choroba cywilizacyjna, dotykająca ogółem 1-6% populacji. Osoby uprawiające sport, powinny zadbać o profilaktykę i nie dopuścić do rozwinięcia się tej jednostki chorobowej. Nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy często spowodowane źle dobranym treningiem, a także niedoborową dietą może w znacznym stopniu negatywnie wpływać na osiągi sportowe.

Czym jest niedoczynność tarczycy?

Tarczyca to niewielki gruczoł położony na szyi. Niedoczynność objawia się niedostateczną ilością produkowanej tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Wymienione hormony regulują metabolizm, dodatkowo są niezbędne do m.in. prawidłowego wzrostu tkanek, rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, wzrostu kości, a także właściwego przebiegu dojrzewania płciowego.

Oczywiście wymienione objawy są charakterystyczne dla wielu jednostek chorobowych, także na ich podstawie nie możemy postawić jednoznacznej diagnozy. Jeżeli jednak zauważysz u siebie symptomy wskazujące na możliwość występowania schorzenia tarczycy, koniecznie udaj się do lekarza! Niezbędne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych, a następnie specjalista w zależności od uzyskanych wyników dobierze terapię pozwalającą przywrócić fizjologiczne wartości hormonów tarczycy.

Jakie mogą być przyczyny niedoczynności tarczycy?

Przyczyn niedoczynności tarczycy może być wiele. Niestety często pojawiające się nieprawidłowości są wynikiem stosowania restrykcyjnych diet i zbyt intensywnego wysiłku fizycznego. Dostarczanie zbyt małej liczby kalorii w dłuższej perspektywie czasu, skutkuje spadkiem konwersji hormonów T4 w T3. Długotrwałe zmniejszenie przyjmowanej energii przyczynia się do konwersji T4 w odwrotne T3 (rT3), przez które nasz organizm magazynuje energię w sytuacjach stresowych. Sytuacja ta jest powiązana z zaburzeniami metabolizmu, co z pewnością nie ułatwia osiągania celów sylwetkowych. Jedną z przyczyn niedoczynnej tarczycy może być więc przetrenowanie. Brak właściwej regeneracji wiąże się z ogromnym stresem, który będzie negatywie oddziaływał na pracę tarczycy.

Aktywność fizyczna, a niedoczynność tarczycy

O spadku ilości hormonów tarczycy będzie decydował rodzaj i długość wysiłku, wiek i płeć sportowca. Z pewnością regularna, odpowiednio dobrana aktywność fizyczna będzie poprawiać funkcjonowanie tarczycy. Jednak należy zaznaczyć, że powinny być to ćwiczenia o umiarkowanej intensywności (na poziomie około 70% tętna maksymalnego). Według badań długie i intensywne biegi (zawody powyżej 21km), a także wysiłki o średniej intensywności powtarzane przez kilka dni mogą prowadzić do niepatologicznego i przemijającego spadku ilości hormonów produkowanych przez tarczycę. Zaistniała sytuacja, w zależności od przygotowania sportowca, może utrzymywać się od 24 do 72 godzin, po czym ponownie wraca poziom hormonów do stanu wyjściowego. Umiarkowane wysiłki (60-65% VO2max) w porównaniu do sesji interwałowych na poziomie 100%VO2max prowadzą do znacznie krócej utrzymujących się zmian w poziomie wartości hormonów tarczycy.

Na podstawie powyższych dowodów w przypadku intensywnych wysiłków maksymalnych i submaksymalnych wymagana jest po prostu dłuższa regeneracja. W odniesieniu do zbyt długo trwającego przeciążania organizmu, utrzymujące się przewlekle obniżone ilości hormonów może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Oczywiście należy wziąć także pod uwagę dostępność energii, gdyż zachowanie prawidłowego, racjonalnego bilansu kalorycznego wspomoże funkcjonowanie tarczycy.

Wniosek? Patologiczne zmiany w poziomie hormonów będą wynikały przede wszystkim z niedoborów kalorycznych, kreowanych przez zbyt intensywne treningi i niedoborową, niskokaloryczną dietę.

Jeżeli do tej pory nie uprawiałeś regularnie aktywności fizycznej, a zdiagnozowano u Ciebie niedoczynność tarczycy to zacznij spokojnie i stopniowo zwiększać intensywność swoich treningów.

Stosowany trening musi być dostosowany do:
• występujących objawów,
• zaawansowania choroby,
• poziomu wytrenowania.

Jak sobie radzić gdy cierpimy na niedoczynność tarczycy?

Przyjmowanie jedynie tabletek z hormonami nie wystarczy, a czasami nawet nie jest konieczne. Bez zmiany stylu życia i znalezienia przyczyny „gotowce” w postaci leków, jedynie zamaskują problem. Kluczem by skutecznie walczyć z chorobą jest wyeliminowanie z diety przetworzonej żywności i wprowadzenie diety przeciwzapalnej, zadbanie o regenerację i odpowiednią dawkę aktywności fizycznej. Optymalizacja diety, a także stylu życia to podstawowe kroki w celu uzdrowienia tarczycy. W wielu przypadkach potrzebna jest również odpowiednia suplementacja, opracowana na podstawie wyników badań, co powoli uzupełnić niedobory. Po wyeliminowaniu szkodliwych pokarmów, wdrożeniu odpowiedniego treningu, a także włączeniu odpowiedniego wsparcia suplementacyjnego często zauważalna jest znaczna poprawa objawiająca się lepszym samopoczuciem, jakością włosów, skóry, a także powrotem energii do życia.

Podstawowy zasady, pozwalające zadbać o prawidłową pracę tarczycy

• Nie obniżaj drastycznie kalorii w diecie i nie stosuj zbyt restrykcyjnych redukcji.
• Pamiętaj, że im częściej i intensywniej trenujesz tym bardziej zwiększa się zapotrzebowanie na energie.
• Zadbaj o jakość jedzenia – dostarczaj odpowiedniej ilości składników odżywczych, witamin i minerałów.
• Zrezygnuj z ciągłego treningu „do upadku” - ponieważ mocno obciąży to układ nerwowy, obniżając możliwości regeneracji, a finalnie wpłynie to negatywnie na pracę tarczycy. Kolejny ciężki trening zamiast zbliżyć Cię do wymarzonej sylwetki, może doprowadzić do nadmiernego wyniszczenia organizmu, wzrostu poziomu kortyzolu i paradoksalnie zwiększenia masy ciała.
• Trenuj mądrze – może warto zmniejszyć częstotliwość treningów – stawiaj na jakość, a nie na ilość.
• Pamiętaj o prawidłowym wykonywaniu ćwiczeń.
• Zadbaj o odpowiednią ilość i jakość snu.
• Zadbaj o regenerację - przede wszystkim nie ignoruj niepokojących objawów! Jeżeli zmęczenie po treningu utrzymuje się klika dni lub się nasila to czas zmniejszyć intensywność treningu.
• Zadbaj o odpowiednią suplementacje, dostosowaną do wyników badań.

Wnioski

Kluczem do prawidłowego funkcjonowania tarczycy jest znalezienie złotego środka. Obecnie bardzo częstą przyczyną zaburzeń tarczycy jest przetrenowanie i jednoczesne stosowanie diety niskokalorycznej. Natomiast odpowiednio dobrany trening, bogato-odżywcza, nieprzetworzona dieta i słuchanie własnego ciała pozwolą Ci osiągnąć upragnione rezultaty, przy jednoczesnym zachowaniu pełni zdrowia. Świadomość wpływu wysiłku fizycznego na pracę tarczycy pozwala na szybkie reagowanie w momencie pojawienia się niepokojących zmian. Ważne jest, aby obserwować własny organizmu i elastycznie dopasowywać plan treningowy i dietetyczny do aktualnego stanu zdrowia.