Podstawowe badania krwi, które warto zrobić.

Intensywne treningi kilka lub czasem kilkanaście razy w tygodniu, mogą mieć duży wpływ na zdrowie u sportowca. Duże obciążenia treningowe wpływają na pracę układu hormonalnego, gospodarki wodno-elektrolitowej, układu trawiennego czy krwionośnego. Może dochodzić do zaburzeń, które początkowo nie muszą dawać specyficznych objawów. Często pojawia się spadek siły, wytrzymałości, kondycji, co zmniejsza efektywność treningów. Poprzez wykonanie podstawowych badań krwi możemy zostać w porę poinformowani o niepokojących zmianach w funkcjonowaniu organizmu. Oznaczenie podstawowych markerów w laboratorium, daje wiele cennych informacji o zaburzeniach w występujących w ustroju. 

Jakie badania warto wykonać?

• Morfologia krwi z rozmazem

Podstawowa morfologia krwi jest skarbnicą wiedzy o funkcjonowaniu naszego organizmu. Badanie pozwala ocenić czy skład krwi jest prawidłowy oraz wskazać na wiele innych problemów. Układ czerwonokrwinkowy przykładowo obrazuje  zaburzenia związane z anemią, czy niedoborami składników odżywczych. Erytrocyty są odpowiedzialne za transport tlenu, a do ich tworzenia konieczne jest żelazo, witamina B12 i kwas foliowy. Zapotrzebowanie na te składniki w dużej mierze wzrasta przy dużej aktywności fizycznej. W związku z tym często w wynikach badań u sportowców,  możemy zaobserwować anemię wynikającą z niedoboru żelaza oraz witamin z grupy B. Drugim ważnym parametrem jest hemoglobina, czyli barwnik czerwonych krwinek. Jej niedobór może doprowadzić do niedotlenienia, a w konsekwencji do obumierania komórek. Obniżona wartość hemoglobiny oznacza  najczęściej anemie z niedoboru żelaza. Odchylenia związane z układem białokrwinkowym najczęściej obrazują problemy z układem odpornościowym. Należy pamiętać, iż interpretacja wyników badań sportowca znacznie różni się od osoby nieaktywnej fizycznie, stąd należy zgłosić się do specjalisty w celu poprawnej oceny.

• Lipidogram

Lipidogram dostarcza informacji o zawartości ogólnego poziomu cholesterolu we krwi, wraz  z podziałem na frakcję LDL i HDL oraz o poziomie trójglicerydów. Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w  produkcji większości hormonów, uczestniczy w procesie trawienia (produkcja żółci) i budowie układu nerwowego. Około 90% cholesterolu jest produkowane w wątrobie, natomiast przyjmowany z pożywieniem stanowi mniejszą część. Nie możemy jednak stwierdzić, że dieta nie wpływa na poziom tego parametru. Osoby spożywające żywność przetworzoną, która zawiera dużą ilość węglowodanów, kwasów tłuszczowych typu trans będą miały podniesione wartości, szczególnie frakcji LDL nazywanej „złym cholesterolem”. Warto zwracać uwagę przede wszystkim na stosunek frakcji LDL do HDL (nazywany „dobrym”), który powinien mieścić się w granicach 2:1. Poziom  cholesterolu podwyższa się, gdy potrzebna jest ochrona komórki. Gdy wartości są wysokie można zakładać, iż ciało musi się bronić przed czynnikami zewnętrznymi lub stanami zapalnymi toczącymi się w organizmie. Czynnikiem ryzyka jest także wysoki poziom trójglicerydów we krwi. Pochodzą one głównie z pożywienia, ale również są produkowane w wątrobie w wyniku zbyt dużego spożywania cukru czy alkoholu.

• Glukoza na czczo

Niezbędnym elementem w profilaktycznych badaniach jest sprawdzenie gospodarki węglowodanowej. Jedną z coraz częściej występujących chorób cywilizacyjnych jest cukrzyca typu 2. W celu oceny stanu gospodarki glukozowej, należy wykonać badanie glikemii na czczo. Wynik pozwala wykluczyć lub stwierdzić występowanie stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy, ewentualnie skłania do prowadzenia dalszej diagnostyki. Wiele osób cierpi na spadek energii w ciągu dnia, spadki mocy, zawroty głowy czy rozdrażnienie podczas dłuższej przerwy między posiłkami. Takie objawy mogą świadczyć o zaburzeniach w metabolizmie węglowodanów.

• TSH

TSH (tyreotropina) to hormon przysadki mózgowej, który oddziałuje na tarczycę. Nieprawidłowy jego poziom świadczy o problemach z tarczycą. Kontrola hormonów jest bardzo ważną kwestią, ponieważ zaburzenia w ich pracy często są czynnikiem utrudniającym utratę nadmiernej masy ciała. Gdy zaobserwujemy nieprawidłowe wyniki w poziomach hormonów, należy skierować się do endokrynologia w celu dalszej diagnostyki. 

Jak prawidłowo przygotować się do badań krwi?

Należy pamiętać, że na badania przychodzimy na czczo, nie przyjmując pokarmów przez minimum 12 godzin przed pobraniem. Kolacja powinna być lekkostrawna i spożyta minimum 3 godziny przed snem. Rano przed badaniem należy wypić pół szklanki wody. W celu uzyskania prawidłowych wyników, należy nie przychodzić przeziębionym. Warto również unikać intensywnego wysiłku fizycznego dzień przed pobraniem krwi. Biorąc pod uwagę trudność w interpelacji badań laboratoryjnych potrzebnych do ocenienia funkcjonowania organizmu, diagnostykę najlepiej pozostawić lekarzowi. Wyniki badań są zależne od wieku, płci, rasy, masy ciała czy stanu fizjologicznego badanego (ciąża, laktacja, stosowany model żywieniowy czy zmienność dobowa). Każda nieprawidłowość powinna stanowić podstawę do kontynuacji diagnostyki. 

Podsumowanie